‘‘ยถาปิ องฺคสมฺภารา,

โหติ สทฺโท รโถ อิติ;

เอวํ ขนฺเธสุ สนฺเตสุ,

โหติ สตฺโตติ สมฺมุตี’’ติ จฯ

ตสฺมา น วจนมตฺตเมวาวลมฺพิตพฺพํ, น จ ทฬฺหมูฬฺหคาหินา จ ภวิตพฺพํ, ครุกุลมุปเสวิตฺวา สุตฺตปทานํ อธิปฺปาโย ชานิตพฺโพ, สุตฺตปเทสุ อภิโยโค กาตพฺโพฯ ทฺเว สจฺจานิ ภควตา วุตฺตานิ – ‘‘สมฺมุติสจฺจํ, ปรมตฺถสจฺจญฺจา’’ติฯ ตสฺมา ทฺเวปิ สมฺมุติปรมตฺถสจฺจานิ อสงฺกรโต ญาตพฺพานิฯ เอวํ อสงฺกรโต ญตฺวา โกจิ การโก วา เวทโก วา นิจฺโจ ธุโว อตฺตา ปรมตฺถโต นตฺถีติ อุปปริกฺขิตฺวา ปจฺจยสามคฺคิยา ธมฺมานํ ปวตฺติํ สลฺลกฺเขตฺวา ปณฺฑิเตน กุลปุตฺเตน อตฺถกาเมน ทุกฺขสฺสนฺตกิริยาย ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติฯ

[787]

โย อิมํ คนฺถํ อจฺจนฺตํ, จินฺเตติ สตตมฺปิ โส;

กเมน ปรมา ปญฺญา, ตสฺส คจฺฉติ เวปุลํฯ

[788]

อติมติกรมาธินีหรํ,

วิมติวินาสกรํ ปิยกฺกรํ;

ปฐติ สุณติ โย สทา อิมํ,

วิกสติ ตสฺส มตีธ ภิกฺขุโนฯ

อิติ อภิธมฺมาวตาเร การกปฏิเวธนิทฺเทโส นาม

เตรสโม ปริจฺเฉโทฯ

14. จุทฺทสโม ปริจฺเฉโท

รูปาวจรสมาธิภาวนานิทฺเทโส

[789]

ภาวนานยมหํ หิตานยํ,

มานยญฺจ สุคตํ สุขานยํ;

พฺยากโรมิ ปรมํ อิโต ปรํ,

ตํ สุณาถ มธุรตฺถวณฺณนํฯ

[790]

อุตฺตรํ ตุ มนุสฺสานํ, ธมฺมโต ญาณทสฺสนํ;

ปตฺตุกาเมน กาตพฺพํ, อาทิโต สีลโสธนํฯ

[791]

สงฺกสฺสรสมาจาเร, ทุสฺสีเล สีลวชฺชิเต;

นตฺถิ ฌานํ กุโต มคฺโค, ตสฺมา สีลํ วิโสธเยฯ

[792]

สีลํ จาริตฺตวาริตฺตวเสน ทุวิธํ มตํ;

ตํ ปนาจฺฉิทฺทมกฺขณฺฑมกมฺมาสมนินฺทิตํฯ

[793]

กตฺตพฺพํ อตฺถกาเมน, วิเวกสุขมิจฺฉตา;

สีลญฺจ นาม ภิกฺขูนํ, อลงฺกาโร อนุตฺตโรฯ

[794]

รตนํ สรณํ เขมํ, ตาณํ เลณํ ปรายณํ;

จินฺตามณิ ปณีโต จ, สีลํ ยานมนุตฺตรํฯ

[795]

สีตลํ สลิลํ สีลํ, กิเลสมลโธวนํ;

คุณานํ มูลภูตญฺจ, โทสานํ พลฆาติ จฯ

[796]

ติทิวาโรหณญฺเจตํ, โสปานํ ปรมุตฺตมํ;

มคฺโค เขโม จ นิพฺพานนครสฺส ปเวสเนฯ

[797]

ตสฺมา สุปริสุทฺธํ ตํ, สีลํ ทุวิธลกฺขณํ;

กตฺตพฺพํ อตฺถกาเมน, ปิยสีเลน ภิกฺขุนาฯ

[798]

กาตพฺโพ ปน สีลสฺมิํ, ปริสุทฺเธ ฐิเตนิธ;

ปลิโพธสฺสุปจฺเฉโท, ปลิโพธา ทสาหุ จฯ

[799]